B CORP: KÂR VE AMACI DENGELEYEN ŞİRKETLER
Amaç Ekonomisi
Amaç ekonomisini tanımlamadan önce geçmiş dönemlerdeki hakim ekonomiler aralarındaki bağlantılara göz atalım. Öncelikle, her yeni ekonomi, doğal olarak önceki ekonomilerin bozduklarını tamir etmeye ve iyi yanlarını koruyarak ihtiyaçları karşılamaya dayanıyor. İlk olarak, tarım ekonomisinden başlarsak; bu çağda insanların temel gereksinimleri düzenli yemeğe erişmekti ve bu ihtiyaca karşılık olarak tarıma hakim olmayı öğrendiler. Yeni ekonomik düzenle, yiyecek aramak için dolaşmak yerine yerleşik yaşamaya ve toprak sahibi olmaya başladılar. Ardından buhar makinesinin gelişimi, Sanayi Devrimi’nin başlangıcı anlamına geliyordu. Seri üretim, birçok kişiye daha yüksek bir yaşam kalitesi sağladı ve hayatlarını değiştirdi. Sanayi devriminin gelişiminin gereklilikleri teknolojinin gelişmesi için de alan açtı. Kişisel bilgisayarların ve internetin gelişmesiyle bilgi ekonomisine girildi. Bilgiye erişim ve büyük veriyi ölçüp analiz edebilmek birçok yeni içgörü getirdi.
Tüm bu ekonomiler insanların hayatlarında iyi yönde bazı sonuçlar doğursa da pek çok sorunu da beraberinde getirdi. Önceki ekonomilerdeki ölçeklenme hırsı, iletişimsizlik, ayrımcılık, modern kölelik, kontrolsüz büyüme, doğal kaynakları tüketme gibi çevre ve insanlığa hatırı sayılır darbeler vurdu. Tüm bu sorunlar, insanı odağa olan yeni bir ekonomik modele ihtiyaç olduğunu gösteriyordu.
"Her yeni, baskın ekonomi, önceki baskın ekonominin temelinden büyür, ancak yenisi eskisinin yerini almaz. Aksine, geçmişin sorunlarını çözer ve ihtiyaçlarına yeni ve farklı şekillerde hizmet eder."
Amaç ekonomisi sadece bilgi, mal ve hizmetlerin değil, insanlar için amaçların yaratılması etrafında yönlendirilen ve organize edilen bir ekonomi modeli olarak gündemimize girdi. Bu ekonominin en büyük paydaşı da tabii ki küresel gelirlerin %80’inden fazlasını, dünyadaki istihdamın da %70’ten fazlasını elinde bulunduran kurumsal şirketler. Açıkça gözüküyor ki kompleks sorunların çözümünde amaç ekonomisine ayak uydurması gereken ilk yapı kurumsal şirketler. Tam burada B Corporations (Benefit Corporations) devreye giriyor.
B Corporation nedir?
Kaynak: S360 Mag
B Corp şirketler, kâr ve amacı dengelemek için doğrulanmış sosyal ve çevresel performans, kamu şeffaflığı ve yasal hesap verebilirliğin en yüksek standartlarını karşılayan işletmelerdir.
Uluslararası bir oluşum olan B Corp hareketi, piyasada başarı kriterlerini yeniden tanımlayarak küresel ekonomiyi herkes için değer yaratacak biçimde şekillendirmeyi amaçlayan şirketlerden oluşuyor.
İyi olma misyonu ile hareket eden 150 farklı sektörden 74 farklı ülkeden 3700’ün üzerinde şirket, dünyanın en iyisi olmaktan ziyade, dünya için en iyisi olanı yapmak adına sürdürülebilir bir ekonomi inşa etmek için çalışıyorlar.
B Corp şirketler şirket karlılığını sürdürmeyi önemserken bunun gözlerini kör etmesine izin vermiyor. Bu hareket, kapitalizmin daha iyi için yeniden bir inşa edilmiş hali gibi düşünmek yanlış olmayacaktır. B Corp hareketi, küresel ekonomiyi herkes için değer yaratacak biçimde şekillendirmeyi amaçlayan şirketlerden oluşuyor. Şirketlerin insana, çevreye duyarlı olarak da para kazanmaya devam edebileceklerini gösteriyor.
“Yaşadığımız dünyada şirketler iş modellerini değiştirmek zorunda, çünkü hızla değişen tüketici davranış ve alışkanlıkları, dijitalleşme, şehirleşme, yoksulluk, şeffaflık gibi küresel trendlerle birlikte bir şirket için başarılı olmanın yolu sadece yüksek finansal getirilere sahip olmakla değil, paydaşlarla fayda temelli bir bağ kurmak ve herkes için değer önerisi oluşturmakla mümkün oluyor.” Marcello Palazzi, BLab Küresel Elçisi
Nasıl B Corp olunur?
B Corp şirketler, iş gücünden yararlanarak karı ve büyümeyi daha büyük bir amaç için bir araç olarak kullanır: çalışanları, toplulukları ve çevre için olumlu etki.
B Corp olabilmek için şirketler ilk olarak sosyal ve çevresel etkilerinin şeffaf bir şekilde belgeledikleri B Impact Assessment sürecine tabii tutulurlar. Çalışanlar, paydaşlar, çevre ve yönetişim ana başlıklarındaki değerlendirmede 200 puan üzerinden 80 puan alan şirketler, B Corp olmaya hak kazanırlar.
Bu değerlendirme her iki senede bir yinelenir ve dolayısıyla şirketlerin sürekli olarak gelişmeye ve iyileşmeye devam eder.
B Corp şirketler arasında kimler var?
Dünya’daki B Corp şirketlerden bazıları:
Dünyanın ilk etik akıllı telefonu Fairphone (106.6 puan), doğa sporları ve dış giyim için kıyafet üreten çevreci iş politakaları ile dikkat çeken Patagonia (151.4 puan), Afrika’daki kakao işçilerinin sömürüsüne karşı şeffaf ve izlenebilir bir üretim süreci geliştiren çikolata markası Tony’s Chocolonely (100.9 puan), tüm ürünlerini GDO dışı kaynaklardan üreten sürdürülebilir dondurma üreticisi Ben & Jerry’s (110 puan), kozmetik ve kişisel bakım markası The Body Shop (82.6 puan) gibi büyük markalar da faaliyetlerini etik, toplumsal ve ekolojik sorumlulukla yürüttüklerini kanıtlayan şirketler arasında.
Türkiye’deki B Corp şirketler:
B Corp’un detaylı denetim sürecinden geçmiş Türkiye’de şu anda 4 şirket var, 200'den fazla şirket de B Corp olmak için başvuruda bulundu.
Sürdürülebilir tekstil markası ve tasarım stüdyosu Reflect Studio (98.5),
Sağlıklı atıştırmalık markası Taze Kuru (80.5),
Sürdürülebilirlik danışmanlığı hizmeti veren aynı zamanda B Corp’un da Türkiye temsilcisi S360 (117.2),
Sürdürülebilir Kalkınma danışmalığı hizmeti veren Mikado Consulsing (93.2)
https://bcorporation.net/directory bu siteyi kullanarak dünyadaki B Corpları inceleyebilirsiniz.
İş dünyasının geleceğinin burada olduğuna inanıyoruz, umuyoruz ki topluma ve çevreye saygılı, pozitif etki yaratan şirketlerin sayısı hem Türkiye’de hem de dünyada her geçen gün artar.
